بدون عنوان

الفبای تربیتی منفی و مضری که در بعضی از نظام‌های خانوادگی رایج است و سازمان بهداشت جهانی هم آن را نقض می‌کند تنبیه روحی روانی است. غافل بودن از فرزند، تمسخر، محکوم و بی‌منزلت کردن کودک و بی‌توجهی به او از مخاطرات روانی‌ای محسوب می شود که عارضه فیزیکی‌ای را به دنبال ندارد اما باعث بروز رفتارهای ضداجتماعی از سوی کودک خواهد شد. بنابراین به والدین توصیه می‌شود، شیوه‌های توبیخی خود را طبقه‌بندی کنند یعنی باتوجه به نوع رفتار غلط کودک، مستحق بودن او به نوع خاصی از مجازات را تعیین کنند و سعی در متنبه شدن او داشته باشند نه اینکه کودک را به تکرار مجدد عمل اشتباهش جسورتر کنند. در واقع هدف از تنبیهات، مدیریت رفتار فرزند به سمت ارزیابی مثبت باشد و اگر هدف ارشادی‌ای که والدین در پی آن بودند به تحقق نرسید بایستی بدانند که روش اجرایی‌شان نادرست بوده است. این جامعه‌شناس می‌افزاید: یکی از بهترین شیوه‌های تنبیهی در خصوص فرزندان کم‌کردن پاداش‌هاست. کم کردن پاداش‌ها به‌گونه‌ای جدی باشد که فرزندان با توبیخ شدن از سوی والدین، رفتار خود را واکاوی کنند و به این یقین برسند که مستحق چنین تنبیهی بوده‌اند و دلیل رفتار غضب‌آلود والدین، حرکتی ناشایست از سوی فرزند بوده است. علاوه بر این میان تخطی و توبیخ فرزندان بایستی تناسب وجود داشته باشد زیرا ناهماهنگی در اجرای تنبیه منجر به احساس ناعدالتی و یا در مواردی سوءاستفاده و باج‌گیری از سوی فرزند خواهد شد.
بهترین شیوه بازدارنده و تنبیهی ، محروم کردن کودک از خواسته‌های مطلوبش است.  این روش  اثربخش است زیرا کودک احساس می‌کند، موقعیت باارزشی را از دست داده است اما این محروم کردن او از موقعیت مطلوب بایستی موقت باشد، کودک دلایل محرومیتش را بداند و در صورتی که در مقابل محروم کردنش مقاومت کرد بایستی این شیوه به صورت قاطعانه اجرا شود. در ضمن مدت زمان محرومیت بایستی باتوجه به سن کودک اعمال شود. یعنی هر چه سن کودک کمتر باشد، زمان کمتری به محروم کردن او اختصاص داده شود. مثلاً برای کودک چهار ساله، چهار دقیقه زمان محرومیت کافی است و بالطبع هر چه سن کودک افزایش پیدا کند زمان محرومیت بیشتری را می‌طلبد.
اتاق محرومیت
روانشناسان معتقدند مدت زمان تنبیه آن هم به صورت محروم کردن کودک نبایستی بیشتر از ۱۰ دقیقه به طول انجامد و نکته مهمی که وجود دارد این است که محرومیت حتماً در اتاقی اعمال شود که هیچ‌گونه جذابیتی برای کودک نداشته باشد. آنها تأکید می‌کنند: به هیچ‌وجه نباید از حمام، توالت، آشپزخانه و یا هر مکان خطرناک دیگری به عنوان اتاق محرومیت استفاده شود و به آن دسته از خانواده‌هایی که اتاقی جداگانه ندارند که از آن به عنوان اتاق محرومیت استفاده کنند توصیه می‌شود: کودک را روی صندلی روبه سمت دیواری که هیچ‌گونه جذابیت و زیبایی ندارد بنشانند و به او بگویند که تا ۱۰ دقیقه نباید از روی صندلی بلند شود.
تنبیه کلامی نیز از توبیخ‌های مؤثر است. نکته مثبتی که در تنبیه کلامی وجود دارد این است که همزمان با تنبیه کلامی می‌توان از روش‌های مثبت آموزش رفتاری مناسب استفاده کرد اما هیچگاه نباید در تنبیه کلامی از کلماتی که شخصیت کودک را خدشه‌دار می‌کند و از اعتمادبه‌نفس او می‌کاهد استفاده کرد. در واقع در این روش بایستی رفتار کودک مورد بازخواست قرار گیرد نه شخصیت او. به عنوان مثال نباید به کودک گفته شود که تو کودک دوست‌داشتنی‌ای نیستی بلکه باید از جمله رفتار تو نادرست است، استفاده کرد.